Chúng ta chưa biết khi nào dịch COVID-19 sẽ kết thúc. Trên toàn thế giới, số người mắc COVID-19 đã vượt quá con số 100 triệu ca, trong đó hơn 2 triệu người đã tử vong. Đây không đơn thuần là những con số mà là con người. Mỗi người đều có danh tính và mang một câu chuyện, và mỗi một tên gọi đều là cha, là mẹ, là con, là anh chị em hay cha mẹ của người khác.
Trải qua hơn một năm đương đầu với đại dịch, chúng ta đã rút ra được nhiều kinh nghiệm. Chúng ta biết các biện pháp hiệu quả nhằm làm chậm hoặc ngăn chặn sự lây lan của vi rút. Đeo khẩu trang,
rửa tay thường xuyên, và giữ khoảng cách khi tiếp xúc để ngăn chặn sự lây truyền, và cứu sống sinh mạng. Chúng ta cũng biết các biện pháp xã hội có chủ đích như lệnh phong tỏa hay ở
nhà là những biện pháp hiệu quả trong việc ngăn chặn sự lây truyền, đặc biệt là khi có sự ủng hộ của cộng đồng, mặc dù các giải pháp này có nhiều tác động lớn về kinh
tế và xã hội. Thật tiếc, cho đến nay vẫn chưa có giải pháp dễ dàng nào giúp chúng ta thoát khỏi đại dịch và chưa biết khi nào dịch sẽ qua đi.
Tuy vậy, khi chúng ta bước sang năm thứ hai chung sống với dịch COVID-19, đã có nhiều công cụ bổ sung nhằm chống lại vi rút, và mang lại hy vọng. Giờ đây, chúng ta cảm thấy lạc quan về sự phát
triển của vắc xin phòng COVID-19 mới, an toàn và hiệu quả, và nhiều người dân Việt Nam đang thấp thỏm chờ đợi không biết khi nào có vắc xin. Rất tiếc là chưa thể có câu trả
lời thỏa đáng cho câu hỏi này.
Dự kiến năm 2021, ít nhất trong một vài tháng tới, nhu cầu vắc xin sẽ vượt xa khả năng cung ứng. Đây là thực tế, do vậy chúng ta cần phải ưu tiên tiêm phòng vắc xin cho những người có
nguy cơ mắc bệnh lớn nhất, và những người dễ bị tổn thương nhất khi mắc bệnh – họ chính là cán bộ y tế tuyến đầu, và người cao tuổi. Cần ưu tiên tiêm phòng cho nhóm đối tượng này
trước để duy trì năng lực của hệ thống y tế, và để cứu sống con người. COVAX (cơ chế cung cấp vắc xin COVID) đặt mục tiêu phân bổ ban đầu khoảng 4,8 triệu liều vắc xin cho Việt Nam và dành vắc xin này
để tiêm chủng cho các nhóm ưu tiên cao nhất (khoảng 2,5% dân số) càng sớm càng tốt trong một vài tháng tới.
Tiếp sau đó, mục tiêu vào cuối năm nay là cung cấp đủ liều vắc xin cho ít nhất 20% dân số – gồm cả các nhóm ưu tiên khác như người có bệnh lý nền – là
những người có nguy cơ mắc bệnh nặng khi mắc COVID-19. Ở hầu hết các nước, việc tiêm chủng không thể thực hiện cho tất cả người dân cho tới thời điểm nào đó sau đợt này. Nhưng những thách
thức trong sản xuất và cung ứng vắc xin, ví dụ như với việc sản xuất khiến chúng ta không thể biết chắc chắn thời điểm chính xác tiêm phòng vắc xin trên diện rộng là khi nào.
Chính phủ các nước, WHO, và các đối tác khác đang rất nỗ lực và khẩn trương hành động nhằm đảm bảo các liều tiêm vắc xin đầu tiên cho mọi quốc gia, trong đó có Việt
Nam và càng sớm càng tốt. Mặc dù chỉ với mỗi vắc xin thôi là chưa đủ để kết thúc đại dịch nhưng đây là công cụ bổ sung vô cùng quan trọng nhằm tăng cường khả năng đáp
ứng của chúng ta đối với COVID-19 khi phối hợp cùng các biện pháp hiệu quả khác.
Bằng chứng hiện nay cho thấy vắc xin COVID-19 hiệu quả trong việc ngăn chặn bệnh, nhưng chúng ta vẫn chưa biết liệu vắc xin có thể phòng ngừa nhiễm vi rút hay không. Điều này có nghĩa là khi được
tiêm vắc xin sẽ ngăn chặn việc bạn bị bệnh nhưng có thể vắc xin không ngăn chặn được việc bạn làm lây vi rút sang người khác. Tương tự, trong khi vắc xin mới này đầy hứa hẹn nhưng không một
loại vắc xin nào đạt hiệu quả 100%. Do đó, thậm chí khi vắc xin đã được tiêm chủng đại trà thì chúng ta vẫn phải duy trì tuân thủ các biện pháp phòng ngừa hiệu
quả khác nhằm ngăn chặn sự lây truyền COVID-19.
Tại các quốc gia dịch bệnh đang bùng phát và lây truyền trong cộng đồng thì việc duy trì quy định giãn cách xã hội, vệ sinh tay, nghỉ tại nhà khi ốm, tránh tiếp xúc
nơi đông người – các hành vi chúng ta khuyến khích thực hiện trong năm qua – vẫn phải được duy trì. Hãy ghi nhớ, ngay tại các nước đã khống chế hoặc kiểm soát tốt sự
lây truyền COVID-19, thì vẫn có nguy cơ xảy ra dịch bệnh trong tương lai. Chúng ta cần tiếp tục chuẩn bị cho tình huống này, và sẵn sàng kích hoạt các biện pháp ứng phó
khi cần.
Cho dù số người được tiêm phòng COVID-19 tăng lên chúng ta cũng không được lơ là, mất cảnh giác. Chúng ta đều biết là mọi người, mọi nơi đã rất mệt mỏi với đại dịch nhưng không quốc gia nào an toàn cho tới khi mọi quốc gia được an toàn. Cho tới khi phần lớn dân số của mọi quốc gia được tiêm chủng thì chúng ta vẫn phải áp dụng hoặc sẵn sàng áp dụng các biện pháp hiệu quả nhằm làm chậm hoặc ngăn chặn sự lây lan của COVID-19.
Chúng tôi khuyến khích người dân Việt Nam tiếp tục tuân thủ các hướng dẫn, khuyến cáo của cơ quan y tế địa phương, và suy nghĩ về những hành động mà cá nhân mình có
thể thực hiện được nhằm mang lại lợi ích chung vì sức khỏe cộng đồng. Từng cá nhân, từng cộng đồng ở mọi quốc gia đều có tác động mạnh mẽ tới tiến trình khi nào đại dịch kết thúc.
Còn rất nhiều việc cần phải làm, và Tổ chức Y tế Thế giới vẫn sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong cuộc chiến chống COVID-19. Hãy đoàn kết cùng chống dịch.